PAÇAL FİYAT UYGULAMASINDA YAPILAN HATALAR

 

Paçal, kelime olarak çeşitli şeylerin karışımı anlamına gelmektedir. Paçal fiyat ise birden fazla birim fiyat pozunun veya analizin birleştirilmesi ile oluşturulan yeni fiyat anlamına gelmektedir.

25.10.2014 tarih ve 29156 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.4. no’lu maddesinin son paragrafında;

      “Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında istekli olabileceklere verilmesi gerekmektedir. Ancak idarece niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine ilişkin isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş kalemlerine ilişkin açıklamalar 45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir.” denilmektedir.

30.06.2007 tarih ve 26568 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Yapı İşleri İnşaat, Makine ve Elektrik Tesisatı Genel Teknik Şartnamelerine Dair Tebliğ’in Yıkma ve Sökme İşleri bölümünün 4.3.1 no’lu maddesinde;

      “Hasarlı yapılarda rölöve çıkarma hizmetinin can güvenliği yönünden mümkün görülemediği durumlarda, yıkma ve sökme işlerinin yaklaşık maliyet tahmini veya ödeme şekli bu duruma uygun şekilde paçal veya anahtar teslimi fiyat olarak düşünülmelidir.” denilmektedir.

İhale öncesi yaklaşık maliyet hesaplanırken bazı imalatların paçal fiyat olarak hazırlanmasında genel olarak bir mahzur bulunmasa da burada dikkat edilmesi gereken konu hazırlanan paçal fiyat ve analizinin yaptırılacak olan işe uygun olmasıdır. Aksi takdirde uygulama sırasında ortaya çıkacak yeni durumlar doğrultusunda hazırlanan paçal fiyat kullanılamayacak ve paçal fiyat içerindeki pozlar tek tek kullanılmak suretiyle iş tamamlanacaktır.

Örnek olarak;

Her türlü satıhta kurşun toplanması, kurşun toprağının temizlenmesi, çamur harç ile kurşun altı sıva yapılması ve yeniden kurşun kaplanması pozlarının tümü kullanılarak hazırlanan bir paçal fiyat uygulama sırasında kullanılamayacaktır. Kurşun kaplanacak satıh altında bazı bölümlerde çamur sıva sağlam ise veya bazı bölümlerde kurşun altı toprağı çıkmaz ise bu paçal fiyatın kullanılması sakıncalar doğuracaktır. Aynı şekilde kurşun kaplama işlerinde öncelik İdare malı kurşun olduğu için Yüklenici’nin tedarik etmiş olduğu ve farklı pozdan ödenen kurşunda hesaba katıldığında böylesi bir paçal fiyatın uygulanması imkansız hale gelmektedir.

Bu gibi birçok örnekte de görüleceği üzere mecbur kalınmadıkça paçal fiyat hazırlanmaması ve her imalatın kendi pozu içerisinde değerlendirilmesi daha doğru olacaktır.

İhale öncesi yanlış hazırlanan paçal fiyatlara Yüklenici’nin düşük fiyat teklifi vermesi ve bu fiyatların yerine yeni yapılacak imalat olurlarında ortaya çıkacak yeni fiyatların yüksek olması halinde kamu zararı oluşmasına sebep verebileceği unutulmamalıdır.

Kaynakça:

– 25.10.2014 tarih ve 29156 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Kamu İhale Genel Tebliği

– 30.06.2007 tarih ve 26568 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Yapı İşleri İnşaat, Makine ve Elektrik Tesisatı Genel Teknik Şartnamelerine Dair Tebliğ

 

FİYATI BELLİ OLMAYAN MALZEMELERDE RAYİÇ FİYAT TESPİT İŞLEMLERİ

Restorasyon işlerinde imalata özel malzemelerin kullanılması sıklıkla yaşadığımız bir konudur. Yaklaşık maliyet sırasında öngörülen veya uygulama sırasında ortaya çıkan özel imalatlarda kullanılan bazı malzemelere ait rayiç fiyatlar resmi kurumlara ait birim fiyat kitaplarında bulunmamaktadır. Birim fiyat kitaplarında bulunmayan herhangi bir malzemeye ait güncel rayiç belirlemek amacıyla ilgili yönetmelikler gereği yerel Sanayi veya Ticaret Odaları’ndan onay alınması gerekmektedir.

Rayiç fiyatı belli olmayan malzemelerin tespitinde;

Yaklaşık maliyet aşamasında malzemeyi satan firmalardan fiyatlar veya proforma faturalar alınmak ve gerekli karşılaştırmalar yapılmak suretiyle uygun fiyatlar belirlenir. Tereddüt edilen fiyatların gerçek piyasa rayiçlerine uygun olup olmadığı hususu Ticaret ve/veya Sanayi Odalarından alınacak yazılı rayiçlerle netleştirilir. Devamını Oku →

TAŞ İŞLERİNDE İŞLENEBİLİRLİK ZAMMI HESABI

Taş sertlik dereceleri

Restorasyon işlerinde yapılan taş onarımlarında kullanılan taşlar yörelere göre değişiklik gösterdiği gibi, doğal olarak kullanılan taşların sertlikleri de farklılık göstermektedir. Küfeki, andezit, bazalt, traverten gibi doğal taşlar, yurdumuzda taş işlerinde en çok kullanılan malzemelerdir.

Minerallerin sertlik derecelerinin tespit edilmesinde Avusturyalı mineralog Friedrich Mohs tarafından 1812 yılında ortaya konulan Mohs sertlik cetveli kullanılmaktadır. Mohs sertlik dereceleri 1’den 10’a kadar olup, en düşük sertlik 1 derece ile Talk, en yüksek sertlik 10 derece ile Elmas’tır.

Restorasyon uygulamalarında kullanılan taşın sertlik hesabı yapılırken Mohs cetveli yerine V.G.M. birim fiyat kitabında bulunan sertlik katsayıları kullanılır. Bu sebeple taş sertliği için laboratuvarlardan alınan analizlerdeki Mohs sertliği ile V.G.M. birim fiyat kitabındaki sertlik katsayıları karıştırılmamalıdır. Birim fiyat kitabında taş ocaklarına göre sertlik katsayıları verilmiş olup, işlenebilirlik için birim fiyat hesaplanması sırasında bu katsayılardan faydalanılmaktadır. Devamını Oku →

ÇİNİ RESTORASYONU HASAR TESPİT PROJESİ VE ÖDEME ŞEKLİ

Çini Envanter

Tarihi eserlerimizde sıkça karşılaştığımız çini duvar karolarının konservasyonu, dikkatli bir çalışma ve yüksek bir hassasiyet gerektirmektedir. Tarihi eserlerde ki çini duvar karolarının konservasyon ve restorasyonu öncesinde, mutlaka hasar tespit projelerinin hazırlanması ve hazırlanan projelerin ilgili Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından onaylanması gerekmektedir. Çini hasar tespit projelerinde çini yüzeylerde bulunan sırda bozulma, biyolojik bozulma, tuzlanma, çatlaklar ve kırık parçalar, imitasyon çini, mikroenjeksiyon yapılacak alanlar, sökülecek çiniler vb. gibi tüm hasarlar projeye işlenmelidir. Hasar tespit projesinin iyi bir şekilde hazırlanması, çini konservasyonu sırasında yapılacak olan diğer imalatlarında takibini sağlayacaktır. Devamını Oku →

MALZEME ANALİZLERİ VE BİRİM FİYAT UYGULAMASI

Restorasyon uygulamalarında mevcutta bulunan sıva, taş, ahşap vb. malzemelerin özelliklerinin öğrenilmesi ve ileride yapılacak imalatların doğru olarak uygulanabilmesi amacıyla İdare’nin direktifi doğrultusunda konservasyon laboratuarlarınca malzeme analizlerinin yapılması gerekmektedir.

Konservasyon laboratuarından gelen uzmanlar tarafından gerekli görülen örneklerin alınmasından sonra laboratuar ortamında analizleri yapılarak çıkan sonuçlar bir rapor ile birlikte verilmektedir. Uygulama sırasında yapılacak olan harç, derz, boya, temizlik işleri vb. imalatlar için malzeme oranları, kullanılacak olan taş, metal, ahşap vb. malzemelerin özellikleri raporlarda açıkça belirtilmektedir.

Vakıflar Genel Müdürlüğü birim fiyat kitabında, yaptırılacak olan malzeme analizleri konusunda birim fiyatlar mevcuttur. Alınan numunelerin üzerinde yapılan analiz yöntemine göre adet olarak hakedişte ödeme gerçekleşir. Malzeme analizi pozlarında birim fiyata analiz, raporlama, genel giderler ve yüklenici kârı dahildir. Devamını Oku →

KALEMİŞİ TEZYİNAT UYGULAMA DETAYLARI

Edirnekapı Mihrimah Sultan Camii

Geleneksel Türk el sanatlarından olan kalemişi sanatı mimari eserlerimizde bolca kullanılmış olan görsel bir sanattır. Cami, türbe, saray, köşk vb. sivil ve dini mimaride, kubbe, tavan, duvar vb. yerleri süslemek maksadıyla, sıva, ahşap, taş, bez ve deri gibi yüzeylerin üzerine renkli boyalar ve bazen de altın varak kullanılarak, fırçalar ile yapılan süslemeye kalemişi veya kalemkâri, bu işi yapan sanatkâra ise Kalemkâr veya Nakkaş denilmektedir.

Kalemişi sanatı, mimari eserlerimizin iç ve dış mekanlarında, kubbe, tonoz, pandantif, duvar, tavan vb. bölümlerinde, sıva, alçı, ahşap, tuval bezi, deri, mermer ve taş, metal, seramik ve cam yüzeylerde uygulanmaktadır. Devamını Oku →

SÜRME EMPRENYE YÖNTEMİ VE HAKEDİŞ UYGULAMASI

Restorasyon işlerinde yapı içerisindeki mevcut ahşap malzemenin daha uzun süre dayanması, zararlı böcek ve kurtlara karşı dirençli olması için emprenye malzemeleri ile korunması gereklidir. Emprenye; ahşap malzemenin uzun süreli kullanımı amacıyla çevre şartları, rutubet, mantarlanma, böcek, küflenme ve çürüme gibi etkenlere engel olmak amacıyla çeşitli kimyasal maddeler kullanılarak yapılan koruma uygulamasıdır.

Yeni yapılacak olan ahşap imalatlarda daldırma veya vakumlu yöntem ile emprenye yapılması, tarihi eser içerisindeki mevcut ahşaplarda ise sürme yöntemi ile emprenye yapılması esastır. Doğal olarak tarihi yapıdaki mevcut ahşapların yerinden sökülüp daldırma veya vakumlu şekilde emprenye yapılmasının zorlukları göz önüne alındığında sürme yöntemi ile emprenye edilmelidir.

Hakediş uygulamalarında yeni ahşaba daldırma veya vakumlu emprenye, yerinde mevcut olan ahşaba ise sürme emprenye pozlarından ödeme yapılması gerektiği unutulmamalıdır. Devamını Oku →

DALDIRMA VEYA VAKUMLU EMPRENYE YÖNTEMİ VE HAKEDİŞ UYGULAMASI

Restorasyon şantiyesinde kullanılacak olan yeni ahşaplara imalat öncesi emprenye yapılması, ahşabın daha uzun süreli dayanımı ve zararlı böcek ve kurtlara karşı dirençli olması açısından önem arz etmektedir. Emprenye; ahşap malzemenin uzun süreli kullanımı amacıyla çevre şartları, rutubet, mantarlanma, böcek, küflenme ve çürüme gibi etkenlere engel olmak amacıyla çeşitli kimyasal maddeler kullanılarak yapılan koruma uygulamasıdır.

Yeni yapılacak olan ahşap imalatlarda daldırma veya vakumlu yöntem ile emprenye yapılması, tarihi eser içerisindeki mevcut ahşaplarda ise sürme yöntemi ile emprenye yapılması esastır. Doğal olarak tarihi yapıdaki mevcut ahşap yerinden sökülüp daldırma veya vakumlu şekilde emprenye yapılamayacağı gibi, yeni imalatta kullanılacak olan ahşap malzemenin de  sürme yöntemi yerine daldırma veya vakumlu yöntem ile emprenye edilmelidir.

Hakediş uygulamalarında yeni ahşaba daldırma veya vakumlu emprenye, yerinde mevcut olan ahşaba ise sürme emprenye pozlarından ödeme yapılması gerektiği unutulmamalıdır. Devamını Oku →

ALTIN VARAK MALZEME BEDELİ HESABI

Günümüzde Kültür Bakanlığı ve Vakıflar Genel Müdürlüğü birim fiyat kitaplarında Altın varak işleri ile ilgili olarak birim fiyatlar bulunmaktadır. Yaklaşık maliyet ve hakediş işlerinde bu birim fiyatların kullanılması veya benzer imalatlar için bu fiyatlardan yola çıkılarak yeni fiyat analizi yapılması uygun olacaktır.

Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından yayınlanan 2017 yılı birim fiyat kitabında bulunan altın veya gümüş varak poz tariflerinde imalat aşamaları şu şekilde sıralanmıştır.

  1. Varak kaplanacak tezyinat satıhlarının temizlenmesi
  2. Çukur vb. yerlerin macun ile doldurulması
  3. Önce kalın daha sonra ince zımpara ile düzgün bir yüzey oluşturulması
  4. Varak kaplanacak yüzeyin sentetik boya ile iki kat boyanması
  5. Varak kaplanacak yüzeye miksiyon sürülmesi
  6. Miksiyonun bekleme süresi sonunda altın veya gümüş varak ile yüzeye kaplama yapılması
  7. Altın varak kaplanan yüzey kuruduktan sonra yüzeyde kalan fazla varakların yumuşak fırça ile süpürülmesi ve yüzeyin hafifçe parlatılması

Altın veya gümüş varak kaplanması işlerinde işçilik birim fiyatları ile kullanılacak olan altın veya gümüş varak malzeme bedelinin ayrı olduğu unutulmamalıdır. İşçilik pozları imalatın yapıldığı yüzeyin dıştan dışa en uygun geometrik şekli üzerinden veya mt. olarak hesaplanmaktadır. Altın veya gümüş varak bedeli ise kullanılan defter miktarı üzerinden hesaplanmaktadır. Devamını Oku →

ALTIN VARAK UYGULAMA TEKNİKLERİ

Altın Varak

Altın madeninin ezilerek ince tabakalar haline getirilmesi ile oluşturulmuş sayfalara altın varak adı verilir. Günümüzde ülkemizde satışı yapılan altın varaklar genellikle İtalya ve Almanya’da üretilmiş olan malzemeler olup yurtdışından ithal edilmektedir.

Altın madeninin saflığı “karat” veya “ayar” terimleri ile ifade edilmekte olup saf altın 24 ayardır. Altın’ın çok yumuşak olan özelliğini değiştirmek ve kullanış amacına göre çeşitli alaşımları yapılmaktadır. Altın’a gümüş katıldığında yeşil, bakır katıldığında kırmızı, nikel veya platin katıldığında beyaz, çinko katıldığında sarı tonda renkler elde edilmiş olunur.

24 ayar %100 saf altını temsil ederken, 22 ayar %91,6 altını, 18 ayar %75,14 altını, 14 ayar %58,5 altını ifade eder. Altın madeninin kolay biçimlendirilmesi sebebiyle 10 gr altın dövülerek yaklaşık 11 m2 lik ince bir levha elde edilebilir. Devamını Oku →