Restorasyon işlerinde yapı içerisindeki mevcut ahşap malzemenin daha uzun süre dayanması, zararlı böcek ve kurtlara karşı dirençli olması için emprenye malzemeleri ile korunması gereklidir. Emprenye; ahşap malzemenin uzun süreli kullanımı amacıyla çevre şartları, rutubet, mantarlanma, böcek, küflenme ve çürüme gibi etkenlere engel olmak amacıyla çeşitli kimyasal maddeler kullanılarak yapılan koruma uygulamasıdır.
Yeni yapılacak olan ahşap imalatlarda daldırma veya vakumlu yöntem ile emprenye yapılması, tarihi eser içerisindeki mevcut ahşaplarda ise sürme yöntemi ile emprenye yapılması esastır. Doğal olarak tarihi yapıdaki mevcut ahşapların yerinden sökülüp daldırma veya vakumlu şekilde emprenye yapılmasının zorlukları göz önüne alındığında sürme yöntemi ile emprenye edilmelidir.
Hakediş uygulamalarında yeni ahşaba daldırma veya vakumlu emprenye, yerinde mevcut olan ahşaba ise sürme emprenye pozlarından ödeme yapılması gerektiği unutulmamalıdır.
Vakıflar Genel Müdürlüğü birim fiyat kitabında Sürme emprenye imalatı ile ilgili bir adet poz bulunmaktadır.
Sürme yöntemi ile emprenye yapılması ile ilgili olarak Vakıflar Genel Müdürlüğü birim fiyat kitabında bulunan V.2019/1 – Her türlü satıhta ahşap imalatlara 3 kat sürme emprenye yapılması poz tarifinde;
“Kontrolün direktifine uygun olarak eski ahşap elemanların yüzeylerinin fırça ile temizlenmesi, temizlendikten sonra tekrar fırça ile triazol tipi suda çözünen emprenye malzemesi kullanılmak suretiyle sürülerek emprenye edilmesi işinde malzeme ve işçilik dahil 1 m2 bedeli. Ölçü: Emprenye yapılmış olan satıhlar toplamı m2 cinsinden ölçülerek bedeli ödenir.” denilmektedir.
Bazı emprenye malzemeleri ahşap üzerinde yeşil bir renk bırakmaktadır. Özellikle kapı ve pencere imalatlarında imalat sonrası vernik veya cila yapılacaksa bu yeşil renk hoş olmayan bir görüntüye sebep olacaktır. Bu sebeple kullanılacak olan emprenye malzemesinin iyi seçilmesi gerekmektedir.
Sürme emprenye yapılması işleri metrajında, emprenye yapılan ahşap yüzeyinin m2 olarak alan ölçüsü alınmaktadır.
Örnek olarak;
4,10 m x 6,20 m ölçülerinde yerinde mevcut bir ahşap tavan yüzeyine sürme emprenye yapılmış ise,
V.2019/1 – Her türlü satıhta ahşap imalatlara 3 kat sürme emprenye yapılması metrajı:
4,10 x 6,20 = 25,420 m2 olarak hesaplanmalıdır.
İsmail ÖNEL 18.05.2017
Kaynakça:
– 2017 Eski Eser Birim Fiyat Eki Listesi, 2017, Vakıflar Genel Müdürlüğü, Sanat Eserleri ve Yapı İşleri Daire Başkanlığı, Ankara